Συνέντευξη μὲ τὸν Ἀλαῖν ντὲ Μπενουὰ στὸ γαλλικὸ δημοσιογραφικὸ περιοδικὸ Boulevard Voltaire, 17 Μαρτίου 2016.
Εὐχαριστοῦμε τὴν Ἑλένη Κεμικτσῆ γιὰ τὴν βοήθειά της στὴν μετάφραση.
Εἴτε εἶναι φιλοευρωπαῖος κάποιος εἴτε εἶναι εὐρωσκεπτικιστής, ἕνα γεγονὸς εἶναι βέβαιο: Ἡ Εὐρώπη εἶναι χειρότερα ἀπὸ ποτὲ ἄλλοτε. Γιατί;
Πράγματι τὰ σημάδια συσσωρεύονται: Ἡ κρίση τοῦ ευρώ συνεχίζεται, τὸ «ὄχι» τῶν Δανῶν στὸ δημοψήφισμα τῆς 3ης Δεκεμβρίου, τὰ μεταναστευτικὰ κύματα ἐκτὸς ἔλεγχου, ἡ κοινωνικὴ ὀργή, οἱ ἀγρότες στὰ πρόθυρα τῆς ἐξεγέρσεως, ἡ ἐπιδείνωση τῶν οἰκονομικῶν προοπτικῶν, ἡ ἔκρηξη τοῦ δημοσίου χρέους, ἡ ἄνοδος τοῦ λαϊκισμοῦ καὶ τῶν «συντηρητικῶν» κινημάτων καὶ τῶν εὐρωσκεπτικιστῶν. Προστίθεται καὶ μία πιθανὴ ἀπόσχιση τῆς Βρεταννίας, ποὺ θὰ δημιουργήσει μία κατάσταση ἄνευ προηγούμενου. Ὁ Ζάν-Κλὼντ Γιούνκερ ἤδη ὁμολόγησε ὅτι: Τὸ 2016 μπορεῖ νὰ σημάνει τὴν «ἀρχὴ τοῦ τέλους» τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐνώσεως. «Κανεὶς δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ κατὰ πόσον ἡ ΕΕ θὰ ἐξακολουθεῖ νὰ ὑφίσταται σὲ δέκα χρόνια», δήλωσε ἀπὸ τὴν πλευρά του ὁ Μάρτιν Σούλτς, Πρόεδρος τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου. «Κινδυνεύουμε ἀπὸ μία διάσπαση», προσέθεσε ὁ Μισὲλ Μπαρνιέ. «Ἡ Εὐρώπη έχει τελειώσει», κατέληξε ο Μισὲλ Ροκάρ. Αὐτὰ θέτουν τὸν τόνο. Ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἔνωση καταρρέει μπροστὰ στὰ μάτια μας, ὑπὸ τὸν ἀντίκτυπο τῶν γεγονότων.
Στὸ ζήτημα τῶν μεταναστῶν, ὁ Πάπας Φραγκῖσκος πρόσφατα ἀντιπαρέβαλλε ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ κτίσουν τείχη μὲ ἐκείνους ποὺ θέλουν νὰ κτίσουν γέφυρες. Ξέχασε νὰ πεῖ ὅτι ἐνδιάμεσα ἀπὸ τὶς γέφυρες καὶ τὰ τείχη, ὑπάρχουν οἱ πόρτες, ποὺ λειτουργοῦν ὡς κλειδαριές: ἀναλόγως μὲ τὴν περίσταση ἀνοίγουν ἢ κλείνουν. Ἡ δημιουργία τῆς ζώνης Σένγκεν προϋποθέτει ὅτι ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἔνωση εἶναι σὲ θέση νὰ ἀναλάβῃ τὸν ἔλεγχο τῶν ἐξωτερικῶν της συνόρων. Καὶ λόγῳ ἀδυναμίας, ἡ Οὐγγαρία, ἡ Πολωνία, ἡ Τσεχική Δημοκρατία, ἡ Δανία, ἡ Αὐστρία, ἡ Σλοβακία, ἡ Σλοβενία, ἡ Κροατία, ἡ Σερβία, ἡ «Μακεδονία», ἀκόμη καὶ τὸ Βέλγιο, σταδιακὰ ἀπεκατέστησαν τοὺς ἐλέγχους τῶν ἐσωτερικῶν τους συνόρων γιὰ νὰ περιορίσουν δραστικὰ τὴν εἴσοδο τῶν «προσφύγων» στὸ ἔδαφός τους. Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ ζώνη Σένγκεν εἶναι ἤδη νεκρή. Τὸ συμπέρασμα εἶναι ὅτι οἱ πολλὲς γέφυρες ὀδηγοῦν στὰ «τείχη».
Στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ 1990 ἐφάνη τὸ τέλος τῆς σιωπηρῆς συναινέσεως τῶν πολιτῶν στὸ ἔργο τῆς ὁλοκληρώσεως τῆς ΕΕ. Ἐπὶ τοῦ παρόντος, μόνον τὸ ἕνα τρίτο τῶν Εὐρωπαίων δηλώνουν ὅτι ἐμπιστεύονται τὰ εὐρωπαϊκὰ θεσμικὰ ὄργανα, εἴτε ἐπειδὴ ὑποφέρουν ἀπὸ τὴν κρίση (στὶς χῶρες τοῦ Νότου) εἴτε ἐπειδὴ φοβοῦνται ὅτι θὰ ἐπηρεασθοῦν μὲ τὴν σειρά τους (στὶς βόρειες χῶρες). Ἀπὸ τὴν Εὐρώπη, περιμέναμε τὴν ἀνεξαρτησία, τὴν ἀσφάλεια, τὴν εἰρήνη καὶ τὴν εὐημερία. Τὸ ἀποτέλεσμα ἦταν ἡ ὑποταγὴ στὸ ΝΑΤΟ, ὁ πόλεμος στὰ Βαλκάνια, ἡ ἀποβιομηχάνιση, ἡ γεωργικὴ κρίση, ἡ ὕφεση καὶ ἡ λιτότητα. Ἐξ οὗ καὶ ἡ αἴσθηση της στερήσεως ποὺ ἐπηρεάζει ὅλους τοὺς λαούς.
Ὅσοι εἶναι ὑπέρμαχοι τῆς ἐθνικῆς κυριαρχίας ἴσως χαιρετίζουν τὴν σημερινὴ ἀναβίωση τῶν ἐθνῶν, ἀλλὰ μήπως αὐτὸ δὲν σηματοδοτεῖ τὴν ἐπιστροφὴ τῶν ἐθνικῶν ἐγωισμῶν;
Τὸ τωρινό πισωγύρισμα στὰ σύνορα εἶναι κατ’ οὐσίαν μία προσωρινὴ ἀναστολὴ ποὺ δὲν ἀντιστοιχεῖ στὴν ἐπιστροφὴ τοῦ ἔθνους-κράτους. Ὅλα τὰ κέντρα λήψεως ἀποφάσεων τῶν εὐρωπαϊκῶν χωρῶν παραμένουν στὰ χέρια τῶν διεθνῶν ὀργανισμῶν, πρᾶγμα ποὺ σημαίνει ὅτι ἡ κυριαρχία (πολιτική, οἰκονομική, στρατιωτική, χρηματοπιστωτική, δημοσιονομική) δὲν εἶναι παρὰ ἐπιφανειακή. Ἐπιπλέον, ἡ κριτικὴ ποὺ ἀσκεῖται στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἔνωση θὰ μποροῦσε κάλλιστα νὰ εἶναι ἡ ἴδια καὶ πρὸς τὸ ἔθνος-κράτος. Τὸ δημοκρατικὸ ἔλλειμμα τῶν εὐρωπαϊκῶν θεσμικῶν ὀργάνων, γιὰ παράδειγμα, εἶναι ἀπλῶς ἄλλο ἕνα παράδειγμα τῆς γενικῆς κρίσεως τῆς ἀντιπροσωπεύσεως ποὺ ἐπηρεάζει σήμερα ὅλες τὶς χῶρες, μαζὶ μὲ μία θεμελιώδη κρίση ἀποφάσεων ποὺ συναντάται σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα.
Ἦταν ἀναπόφευκτο;
Ἡ μεγαλύτερη δυνατὴ μομφὴ πρὸς τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἔνωση, εἶναι ὅτι ντρόπιασαν τὴν Εὐρώπη! Ἡ σημερινὴ Εὐρώπη στὴν πραγματικότητα δὲν μοιάζει μὲ τίποτα μὲ μία ὁμοσπονδιακὴ Εὐρώπη, καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ αἰτία ποὺ δὲν μπορεῖ νὰ ἐνωθῇ μὲ σεβασμὸ τῆς πολλαπλότητος τῶν ἐθνικῶν «ἐμεῖς», δηλαδὴ τῶν πολλαπλῶν συλλογικῶν ὀντοτήτων ποὺ ὑπάρχουν μέσα στοὺς κόλπους της. Ποτὲ δὲν ἤθελε νὰ ἀναπτυχθῇ ὡς αὐτόνομη δύναμη, ἀλλὰ ὡς μία μεγάλη ἀγορά, μία ζώνη ἐλεύθερων συναλλαγῶν ὑπὸ τὴν ἀποκλειστικὴ ἀρχὴ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων, χωρὶς συλλογικὴ ἀφοσίωση καὶ πίστη προς ἕνα κοινὸ πρᾶγμα. Εἶναι κατασκευασμένη, ἀπὸ τὴν ἀρχή, γιὰ τὴν οἰκονομία καὶ τὸ ἐμπόριο, ἀντὶ νὰ εἶναι γιὰ τὴν πολιτικὴ καὶ τὸν πολιτισμό. Ἡ βασική ἰδέα ἦταν ὅτι ἡ οἰκονομικὴ ἔνωση, μὲ κάποιον μηχανικὸ τρόπο, θὰ ὀδηγοῦσε ἀναπόφευκτα στὴν πολιτικὴ ἔνωση. Συνέβη ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο.
Σύμφωνα μὲ τὶς προσταγὲς τοῦ «χωρίς σύνορα» λιμπεραλισμοῦ, ἡ Εὐρώπη ἤθελε νὰ ἐνωθῇ ὑπὸ μία «καθολική» προοπτική, κάνοντας ἀναφορὰ σὲ ἀφηρημένες ἀρχές δίχως καθόλου πολιτισμικὲς ἢ ἱστορικὲς ρίζες ποὺ ἔχουν νόημα γιὰ τοὺς λαούς. Μακρὰν ἀπὸ τὸ νὰ προστατεύσῃ τοὺς Εὐρωπαίους ἀπὸ τὴν παγκοσμιοποίηση, ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἔνωση ἔγινε ἕνας ἀπὸ τοὺς κύριους μοχλούς της. Ἀντί νὰ προσπαθήσῃ νὰ οἰκοδομήσῃ μία κοινὴ πολιτικὴ βούληση βασισμένη στὴν συνείδηση ἑνὸς ἰδιαίτερου -μοναδικοῦ-πεπρωμένου, ἐπέλεξε τὸ ἄνοιγμα στὸν κόσμο δίχως νὰ συνειδητοποιήσῃ ὅτι εἶναι ἀνέφικτη ἡ προσαρμογὴ στὶς ἐξωτερικὲς συνθῆκες ὅταν ἀπουσιάζει μιὰ θεμελιώδης ἐσωτερικὴ ἀρχή.
Μακρὰν ἀπὸ τὸ νὰ προσδιορίσῃ τὴν θέση της βάσει τῆς ὁπτικῆς ἑνὸς πολυπολικοῦ κόσμου, ἄρχισε νὰ ὑπηρετῇ μία «θρησκεία τῆς ἀνθρωπότητας», προαναγγέλλοντας ἔτσι μία κοσμοπολίτικη τάξη πραγμάτων βασισμένη στὴν καθολίκευση τῆς φιλελεύθερης δημοκρατίας (ὀξύμωρο σχῆμα ποὺ κατ’ οὐσίαν σημαίνει ὑποταγὴ τῶν δημοκρατικῶν διαδικασιῶν στὸ σύστημα τῆς ἀγορᾶς).
Το δρᾶμα εἶναι ὅτι ὅσο περισσότερο οἱ πολιτικές ποὺ ὑλοποιεῖ ἡ Εὐρωπαϊκὴ Επιτροπὴ ἀποτυγχάνουν, τόσο περισσότερο πεισματικά ἐπιμείνει νὰ συνεχίσῃ στὸν ἴδιο δρόμο, πεπεισμένη ὅτι ὅλα θὰ καταρρεύσουν ἐὰν ἡ πορεία πρὸς τὰ ἐμπρὸς διακοπεῖ. Δὲν θὰ ξεφύγει ἀπὸ αὐτὴν τὴν ξεροκέφαλη καὶ ἀπρόσεκτη, βεβιασμένη πορεία. Οὔτε ἀπὸ τὴν κατάρρευση.
Ἀλαίν ντὲ Μπενουά
Ὁ γάλλος φιλόσοφος Alain de Benoist εἶναι ὁ κορυφαῖος στοχαστὴς τοῦ εὐρωπαϊκοῦ ῥεύματος ποὺ ἀρχικὰ ἀναφερόταν ὑπὸ τὴν γενικὴ ὀνομασία ‘Νέα Δεξιά’, μιᾶς σχολῆς πολιτικῆς σκέψης ποὺ ἱδρύθηκε στὴ Γαλλία τὸ 1968 μὲ τὴν δημιουργία τῆς GRECE (Ὁμάδα Ἔρευνας καὶ Μελέτης γιὰ τὸν Εὐρωπαϊκὸ Πολιτισμό). Μέχρι σήμερα παραμένει ὁ κύριος εκπρόσωπός της, ἐνῶ ἐδῶ καὶ ἀρκετὰ ἔτη ἀπέρριψε τὸν χαρακτηρισμὸ ‘Νέα Δεξιά’. Εἶναι ἐπίσης γνωστὸς γιὰ τὶς φιλοσοφικὲς καὶ γεωπολιτικές του θέσεις, γραπτὰ καὶ ὁμιλίες περὶ ἑνὸς πολυπολικοῦ κόσμου καὶ διεθνοῦς τάξης, ἐδῶ καὶ σχεδὸν δύο δεκαετίες.
Σχετικὰ ἄρθρα
