Ἡ τουρκικὴ ἀνάμιξη στὴν Λιβύη, ἡ στάση τῆς Αἱγύπτου, καὶ διδάγματα γιὰ τὴν Ἑλλάδα.

Ἡ “τουρκία” ἀνακατεύτηκε στὴν Λιβύη λόγω θαλασσίων συνόρων καὶ διαφωνιῶν γιὰ νὰ ἀντλήσῃ στήριξη ἔναντι στὴν πλευρὰ Αἵγυπτος–Κύπρος–Ἑλλάδα. Ἐπειδὴ θέλει νὰ ἐπεκτείνῃ τὰ χωρικά της ὕδατα, γι’ αὐτὸ καὶ παρενοχλεῖ συνεχῶς τὴν Ἑλλάδα. Ἀλλὰ τὸ μόνο στήριγμα ποὺ ἔχουν στὴν Λιβύη εἶναι ἡ πλευρὰ τῆς Τρίπολης. Ἐκεῖνοι ἤθελαν νὰ αὐξήσουν τοὺς ἰσχυρισμοὺς περὶ “νομιμότητας” ἔναντι τῆς ἄλλης πλευρᾶς στὴν ἀνατολικὴ Λιβύη, ἔτσι ὑπέγραψαν μιὰ συμφωνία μὲ τὴν “τουρκία” ποὺ ἔδινε ἀποκλειστικὴ πρόσβαση ἀπὸ τὶς τουρκικὲς ἀκτὲς στὶς λιβυκές. Ἀλλὰ οἱ κοινὲς προσπάθειες Ἑλλάδος καὶ Αἰγύπτου καὶ ἡ ἀπώλεια τῆς ἐπιρροῆς τῆς “τουρκίας” εἶχαν ἀποτέλεσμα νὰ ἀκυρώσουν οἱ Λίβυοι τὴν συμφωνία τὸ 2021.

Ἡ Λιβύη εἶναι διαιρεμένη σὲ πολλὲς φράξιες ἀλλὰ δύο εἶναι οἱ μεγαλύτερες, ἡ GNA μὲ ἕδρα τὴν Τρίπολη καὶ ἡ LNA μὲ ἕδρα τὴν Βεγγάζη. Ἡ Ἰταλία ὑποστηρίζει τὴν GNA καὶ ἡ Γαλλία τὴν LNA γιὰ δικούς τους λόγους ἡ κάθε μία, π.χ. πετρέλαιο, μεταναστευτικὸ κτλ. Ἡ Αἴγυπτος εἶναι φίλα προσκείμενη μὲ τὴν LNA, ποὺ ἐλέγχει τὴν ἀνατολικὴ Λιβύη.

Ἡ “τουρκία” βρῆκε ἀφορμὴ νὰ ἀνακατευτῇ τὸ 2014, ἀφοῦ εἶχε ξεκινήσει ὁ τρομοκρατικὸς πόλεμος τῶν δυτικῶν στὴν Συρία καὶ πρὶν ἀπὸ τὸ 2020 προσλάμβανε μισθοφόρους ἀπὸ ἐκεῖ, ποὺ ἦταν κατὰ τοῦ Ἀσσάντ, καὶ τοὺς μετέφερε στὴν Λιβύη νὰ πολεμοῦν γιὰ τὰ συμφέροντά της. Ἀλλὰ δὲν τὰ πῆγαν καθόλου καλά, καὶ ἡ τουρκικὴ βουλὴ τελικὰ ψήφισε νὰ σταλοῦν τουρκικὰ στρατεύματα γιὰ ἕνα χρόνο στὴν Λιβύη. Ἦταν ἡ πρώτη ξένη ἀπροκάλυπτη ἀνάμιξη ἀπὸ τὴν ἐποχὴ τῶν βομβαρδισμῶν τοῦ ΝΑΤΟ. Κανεῖς δὲν ἤθελε νὰ τοὺς δεῖ ἐκεῖ, οὔτε κἂν οἱ ἀμερικανοί, καὶ βέβαια οὔτε οἱ Ρῶσσοι καὶ οἱ Αἰγύπτιοι.

Τελικὰ οἱ Τοῦρκοι ἔχασαν τὴν Λιβύη ἕως τὰ τέλη τοῦ 2020, ὅπου τελείωσε καὶ ὁ δεύτερος Λιβυκὸς ἐμφύλιος, τουλάχιστον στὴν ἐνεργή του φάση. Οἱ Λίβυοι δὲν ἤθελαν ἄλλο νὰ συνεχιστῇ αὐτό, ὅλοι εἶχαν ὑποφέρει πολύ, καὶ ἀπὸ τὶς πολλὲς ξένες πρωτοβουλίες ἦταν ἡ Διακήρυξη τοῦ Καΐρου τὸ 2020 ποὺ ἐπέτυχε τὴν ἐκεχειρία. Οἱ Τοῦρκοι τελικὰ ἀποσύρθηκαν στὴν ἐπόμενη τριετία.

Ἡ Αἵγυπτος ἔχει ἀνάγκη στὴν ἄμεση γειτονιά της χῶρες ποὺ εἴτε τὶς ἐλέγχει εἴτε ἔχουν κυβερνήσεις ποὺ εἶναι φιλικὲς πρὸς τὴν Αἴγυπτο. Καὶ ἐπίσης ἡ κατάστασή τους νὰ εἶναι σταθερή, χωρὶς ἐσωτερικὲς ταραχὲς ποὺ θὰ μποροῦσαν νὰ ξεχυθοῦν πρὸς τὴν Αἴγυπτο. Ἤδη ἔχει δοκιμαστεῖ πολὺ ἀπὸ τὶς ταραχὲς σὲ Λιβύη, Σουδάν, Σομαλία, Ὑεμένη καὶ Συρία.

Ἐὰν ἡ Αἴγυπτος ἀποσταθεροποιοῦταν (καὶ ἔχει κάπου 100 ἑκ. πληθυσμό σὺν σχεδὸν 10 ἑκ. πρόσφυγες ἀπὸ τὶς χῶρες ποὺ ἔκαναν ἄνω-κάτω οἱ δυτικοί – ἐνῶ ὅλοι αὐτοὶ ζοῦν οὐσιαστικὰ σὲ μιὰ στενὴ λωρίδα, τὸν Νεῖλο, μιὰ καὶ τὸ 97% τῆς ἐκτάσεως τῆς Αἱγύπτου εἶναι ἕρημος) θὰ ἦταν ὀλέθριο γιὰ ὅλους μας. Τὸ ὅτι ἔχει κρατήσει παρὰ τὶς ἀντίξοες συνθῆκες ὀφείλεται κυρίως στὸν αἰγυπτιακὸ στρατό, καθὼς καὶ στὶς συμφωνίες καὶ διπλωματία της μὲ ἄλλες χῶρες καὶ τὶς εἰρηνευτικὲς πρωτοβουλίες ποὺ ἀναλαμβάνει.

Οἰ σχέσεις Αἰγύπτου καὶ “τουρκίας” ἦταν πάρα πολὺ κακὲς τὴν προηγούμενη δεκαετία καὶ ἄρχισαν νὰ βελτιώνονται μόλις μετὰ τὸ τέλος τῶν ἐνεργῶν ἐχθροπραξιῶν στὴν Λιβύη τὸ 2020. Οἱ Τοῦρκοι, ἀφότου ἔχασαν τὴν Λιβύη κατάλαβαν ὅτι ἦταν ἀναγκαῖο νὰ ἀποκαταστήσουν κάπως τὶς σχέσεις τους μὲ τὴν Αἴγυπτο, ἔτσι γιὰ πρώτη φορὰ ἄρχισαν νὰ συλλαμβάνουν τὰ ἐχθρικὰ πρὸς τὴν Αἵγυπτο στοιχεῖα μέσα στὴν χώρα τους (κυρίως αὐτοὺς ἀπὸ τὴν Μουσουλμανικὴ Ἀδελφότητα, ποὺ εἶχαν καταφύγει στὴν “τουρκία” ἀπὸ τὸ 2013).

Γενικὰ ἡ “τουρκία” ἔχει πολλὲς μεταβολὲς καὶ ἀστάθειες στὴν ἐξωτερική της πολιτικὴ καὶ οἱ συμφωνίες μαζί της ποτὲ δὲν εἶναι μόνιμες. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν μόνη περίπτωση ποὺ τὰ οἰκονομικά της συμφέροντα κινδυνεύουν πολύ, ἢ ὑπάρχει στρατιωτικὴ παρουσία ποὺ εἶναι πολὺ μεγάλη γιὰ να τὴν προκαλέσῃ.

Τὸ δίδαγμα γιὰ τὴν Ἑλλάδα εἶναι ὅτι χρειάζεται νὰ κάνῃ σωστὲς συμμαχίες στὴν γύρω περιοχή της, ἀποφεύγοντας τὸν ἀπομονωτισμὸ στὸν ὁποῖο τὴν ρίχνει ἡ προσκόλληση κάποιων ἀνόητων στὶς ΗΠΑ. Χρειάζεται νὰ ἀναπτύξῃ τὴν διπλωματία της μὲ χῶρες ποὺ ἔχουν κι ἐκεῖνες συμφέροντα νὰ περιορίσουν τὸν έπεκτατισμὸ τῆς “τουρκίας”, ὅπως τὸ Ἰράν, ἡ Συρία καὶ ἡ Ρωσσία (παύοντας τὴν συμμετοχή της στὸ τσίρκο τῶν παράνομων “κυρώσεων”).

Δὲν χρειάζεται νὰ δίνῃ καμμία προσοχὴ στοὺς πονηροὺς ποὺ μιλᾶνε γιὰ “διάλογο”, διότι στὴν πραγματικότητα δὲν πρόκειται γιὰ διάλογο ἀλλὰ γιὰ νομιμοποίηση τῶν ἀπαιτήσεων τῆς “τουρκίας”. Ἡ Ἑλλάδα δὲν ἔχει κανέναν λόγο νὰ βιάζεται. Νὰ παραμείνῃ ἀνυποχώρητη στὸ Κυπριακὸ καὶ νὰ στηρίξῃ στρατιωτικὰ τὴν Κύπρο (ἡ Αἴγυπτος θὰ ἦταν μᾶλλον δεκτικὴ νὰ συνδράμῃ) ἀσκῶντας πιέσεις πρὸς τὴν “τουρκία” ὥστε νὰ ἀποσύρῃ πρῶτα τὰ στρατεύματά της ἀπὸ τὴν Κύπρο – τότε, ναί, θὰ μπορέσουν νὰ καθήσουν στὸ τραπέζι τῶν διαπραγματεύσεων.

Ἡ “τουρκία” ἔχει μεγαλύτερα προβλήματα στὸ ἐσωτερικό της καὶ χρειάζεται νὰ τῆς δοθῇ νὰ καταλάβῃ, ἔμπρακτα, ὅτι θὰ ἔχει πολλὰ ἐπιπλέον προβλήματα στὴν Κύπρο καὶ αὐτὰ μποροῦν νὰ πολλαπλασιαστοῦν. Ἀλλὰ ἐὰν μαζευτῇ ἀπὸ ἐκεῖ θὰ ἀνοίξει ὁ δρόμος γιὰ συζητήσεις.