Τοῦ Μανσουρὲχ Τατζὶκ (Every Day is Ashura, Every Land is Karbala), στὸ Saker Blog, 3 Αὐγούστου 2020.
Πρῶτον, ἡ φράση αὐτὴ εἶναι ἀπὸ τὰ πιὸ ἀγαπημένα μου ῥητὰ καὶ πότε δὲν χάνω εὐκαιρία νὰ φιλοσοφήσω πάνω σὲ αὐτήν. Δεύτερον, ὁ μῆνας Μουχάρραμ καὶ ἡ 10η ἡμέρα του, ἡ ἑορτὴ τῆς Ἀσούρα, εἶναι σὲ λίγες ἑβδομάδες καὶ αὐτὸ τὸ δοκίμιο μπορεῖ νὰ ἀποτελέσῃ ἕναν πολὺ καλὸ πρόλογο γιὰ τὴν φετεινὴ Ἀσούρα, καθὼς πολλὰ σχετικὰ καὶ ἐνδιαφέροντα γεγονότα συμβαίνουν γύρω μας.
Σὲ αὐτὸ τὸ δοκίμιο, ἐλπίζω νὰ ρίξω φῶς στὰ γραπτὰ καὶ τοὺς λόγους μερικῶν ἐκ τῶν σημαντικότερων σύγχρονων στοχαστῶν καὶ σχολαρχῶν ποὺ ἑρμήνευσαν τὴν ἔκφραση αὐτὴ καὶ τὴν χρησιμοποίησαν ἔτσι ὥστε νὰ καταστῇ ἕνα ἰσχυρὸ Σιιτικὸ μουσουλμανικὸ δόγμα καθοδηγῶντας ἀποτελεσματικὰ τὸν ἀγῶνα ἐνάντια στὴν ἀδικία καὶ τό ψέμα τῆς μοντέρνας ἐποχῆς μας. Πρῶτα θὰ παρουσιάσω ἐν συντομίᾳ τὴν ἱστορία τῆς ῥήσης Κάθε Ἡμέρα εἶναι Ἀσούρα, Κάθε Γῆ Καρμπάλα.
Ἡ ἱστορία τῆς ἔκφρασης καὶ ὁ ρόλος της [ἡ λειτουργία της] ὡς Δόγμα.
Αὐτοὶ οἱ δύο στίχοι, کلّ یوم عاشورا، کلّ ارض کربلا [Κάθε Ἡμέρα εἶναι Ἀσούρα, Κάθε Γῆ Καρμπάλα], εἶναι μία ἀπὸ τὶς πιὸ εὐρέως χρησιμοποιούμενες φράσεις στὶς διάφορες παραλλαγές της ἀπὸ πολλοὺς Σιίτες μουσουλμάνους σοφούς, ἀγωνιστὲς καὶ θρησκευτικοὺς σχολάρχες. Μερικοὶ σχολάρχες τὴν ἀνάγουν σὲ ἀρκετὰ παλαιότερη ἐποχή, στὸν Ἰμάμη Τζααφάρ Σαντὶκ (εἰρήνη σὲ αὐτὸν), τὸν ἕκτο ἰμάμη τῶν Δωδεκαϊστῶν Σιιτῶν, ἂν καὶ δὲν ὑπάρχει κάποια ἔγκυρη προφορικὴ παράδοση ἢ χαντίθ ποὺ νὰ στηρίζει τὴν ἄποψη αὐτή. Κάποιοι ἄλλοι τὴν ἀποδίδουν στοὺς σύγχρονους καὶ τοὺς μαθητὲς αὐτοῦ τοῦ ἀγαπημένου Ἰμάμη, ἀλλὰ οὔτε τούτη ἡ ἐκδοχὴ ὑποστηρίζεται ἀπὸ ἀδιάσειστα στοιχεῖα.
Σὺμφωνα μὲ τὴν ἐγκυκλοπαίδεια τοῦ Ἰμάμη Χουσσαΐν, Δανεσναμὲχ (Daneshnameh Imam Hussain), ἡ φράση کلّ یوم عاشورا، کلّ ارض کربلا πιθανῶς νὰ εἶναι παράφραση τῶν στίχων ἑνὸς ποιήματος τοῦ 13ου αἰῶνος, τοῦ Αἰγυπτίου ποιητὴ Μουχάμμαντ μπὶν Σα’ίντ Μπουσιρί. Σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ μακροσκελῆ qasideh ποιήματά του ἔγραψε, کلّ یوم و کلّ ارض لکربی فیهم کربلا و عاشورا , ποὺ μεταφράζεται ὡς «Κάθε ἡμέρα καὶ κάθε γῆ, ἀπ’ τὸ πένθος καὶ τὴν λύπη μου γι’ αὐτές, εἶναι Ἀσούρα καὶ Καρμπάλα».[1]
Ἀσχέτως ἀπὸ τὴν προέλευσή της πάντως, ἡ φράση αὐτὴ ἔχει ἀναφερθεῖ καὶ ἑρμηνευθεῖ ἀπὸ πολὺ γνωστοὺς Σιίτες μουσουλμάνους σχολάρχες ὅπως ὁ μάρτυρας Μορτεζὰ Μοταχαρὶ καὶ ὁ Ἀλὶ Σαριγιατὶ ἐνῷ ἀναφορὲς καὶ φιλοσοφικὲς τοποθετήσεις ἔκαναν ἀμφότεροι οἱ ἐξέχοντες ἰμάμηδες καὶ ἡγέτες τῆς Ἰρανικῆς ἐπαναστάσεως καὶ τῆς Ἱσλαμικῆς Δημοκρατίας τοῦ Ἰράν, ὁ Ἰμάμης Χομεϊνὶ καὶ ὁ Ἰμάμης Χαμενεΐ. Ἐπὶ τῆς οὐσίας, οἱ Ἰμάμηδες Χομεϊνὶ καὶ Χαμενεΐ, ποὺ εἶναι ἐπίσης δύο ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους Σιίτες μουσουλμάνους ἡγέτες τοῦ 20ου καὶ τοῦ 21ου αἰῶνος παγκοσμίως, ὅρισαν καὶ ἔθεσαν σὲ ἐφαρμογὴ αὐτὴν τὴν φράση ὡς ἰσχυρὸ δόγμα μὲ ἕναν ἀδιαμφισβήτητα καθοριστικὸ καὶ ἐπιτυχημένο τρόπο. Θὰ ἐμβαθύνουμε ὡς πρὸς αὐτὸ ἐπειδὴ ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ διαφωτίσῃ καὶ νὰ συμβάλλῃ στὴν καλλίτερη κατανόηση τῶν Σιιτῶν μουσουλμάνων, τῆς Ἰρανικῆς Ἐπαναστάσεως, τοῦ συντάγματος τῆς Ἰσλαμικῆς Δημοκρατίας τοῦ Ἰράν, καὶ τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς καὶ στάσεως τοῦ Ἰράν ἔναντι τῶν ἀλαζονικῶν τυράννων τοῦ κόσμου.
Ἒπιπλέον, μπορεῖ νὰ καταστήσῃ σαφὲς γιατὶ ἡ συγκεκριμένη φράση προκαλεῖ “κρίσεις πανικοῦ” στὰ πλέον καταπιεστικὰ καὶ διεφθαρμένα μέχρι τὸ μεδούλι σχήματα, ὅπως τὸ Βρετανικὸ καθεστῶς, σὲ βαθμὸ ποὺ ἐπενδύουν σημαντικοὺς πόρους σὲ ἔμμισθους θρησκευτικοὺς “σχολάρχες” γιὰ νὰ ξαναγράφουν τὴν ἱστορία καὶ νὰ προωθοῦν ἰδιαιτέρως χλιαρές, ὑποβαθμισμένες ἑρμηνεῖες τῆς φράσεως αὐτῆς.
Νωρίς στὴν ἀρχὴ τῆς Ἰρανικῆς ἐπαναστάσεως, ὁ Ἰμάμης Χομεϊνὶ ἐξήγησε σὲ μία ἀπὸ τὶς ὁμιλίες του:
Ἡ φράση, “Κάθε ἡμέρα εἶναι Ἀσούρα, Κάθε Γῆ Καρμπάλα”, εἶναι πράγματι μία πολὺ σημαντικὴ φράση, ἀλλὰ πολλοὶ τὴν παρεξηγοῦν. Νομίζουν ὅτι σημαίνει πὼς πρέπει νὰ θρηνοῦμε καὶ νὰ κλαῖμε κάθε ἡμέρα. Ὅμως τὸ πραγματικό της νόημα εἶναι κάτι ἐντελῶς διαφορετικό. Τὶ ἔκανε ἡ Καρμπάλα; Τὶ ρόλο ἔπαιξε ἡ γῆ τῆς Καρμπάλα τὴν ἡμέρα τῆς Ἀσούρα; Μιὰ χούφτα ἄνθρωποι ἦρθαν στὴν Καρμπάλα καὶ ἐπαναστάτησαν ἐνάντια στὴν ἀδικία τοῦ Γιαζίντ. Ὕψωσαν τὸ ἀνάστημά τους ἀπέναντι σὲ ἔναν τύραννο ἡγεμόνα καὶ αὐτοκράτορα τῆς ἐποχῆς. Θυσιάστηκαν καὶ σκοτώθηκαν, ἀλλὰ δὲν δέχτηκαν τὴν ἀδικία και νίκησαν τὸν Γιαζίντ.
Κάθε τόπος πρέπει νὰ εἶναι ἔτσι καὶ κάθε ἡμέρα ὁμοίως. Κάθε ἡμέρα, τὸ ἔθνος μας πρέπει νὰ συνειδητοποιῇ ὅτι σήμερα εἶναι Ἀσούρα καὶ πρέπει νὰ ὑψώσουμε τὸ ἀνάστημά μας ἀπέναντι στὴν ἀδικία. Καὶ αὐτὸς ἀκριβῶς ὁ τόπος εἶναι ἡ Καρμπάλα καὶ πρέπει νὰ κάνουμε αὐτὸν τὸν τόπο, ἐδῶ καὶ τώρα, μία Καρμπάλα. Δὲν περιορίζεται σὲ μιὰ γῆ. Δὲν περιορίζεται σὲ ἕνα συγκεκριμένο πρόσωπο. Ἡ ἱστορία τῆς Καρμπάλα δὲν περιορίζεται σὲ μιὰ ὁμάδα ἑβδομήντα περίπου ἀνθρώπων καὶ σὲ ἕναν τόπο, τὴν Καρμπάλα. Ὅλοι οἱ τόποι πρέπει νὰ παίξουν αὐτὸν τὸν ρόλο. Καὶ ὅλες οἱ ἡμέρες πρέπει να παίξουν τὸν ἴδιο ρόλο.
Ρουχολλὰχ Χομεϊνί, Sahifeh-ye Noor, Τόμος 10, σελ. 122, διαθέσιμο ἐδῶ.
Σὲ ἐκείνη τὴν ὁμιλία, ὁ Ἰμάμης Χομεϊνὶ ἔδωσε μιὰ οἰκουμενικὴ διάσταση στὴν ἡμέρα τῆς Ἀσούρα καὶ τὴν γῆ τῆς Καρμπάλα. Ἐδωσε τὸν ὁρισμὸ τῆς Ἀσούρα καὶ τῆς Καρμπάλα μὲ τέτοιο τρόπο ὥστε ἕνα κρίσιμο καὶ ἀποφασιστικὸ συμβὰν μιᾶς συγκεκριμένης ἐποχῆς καὶ τόπου προεκτεινόμενο νὰ μπορῇ νὰ ἀφορᾷ ὅλες τὶς ἐποχὲς καὶ ὅλους τοὺς τόπους. Ὑπενθύμισε στοὺς μουσουλμάνους γενικότερα καὶ στοὺς Σιίτες εἰδικότερα τὴν διαρκῆ εὐθύνη καὶ τὸ καθῆκον ποὺ ἔχουν νὰ ὑψώνουν τὸ ἀνάστημά τους ἐνάντια στὸ ψέμμα καὶ τὴν ἀδικία, ἀκριβῶς ὅπως ὁ Ἰμάμης Χουσεΐν, σὲ ὁποιονδήποτε τόπο καὶ χρόνο.
Μιὰ πιὸ ἄμεση ἀναφορὰ ἔγινε μέσα ἀπὸ τὸ πλαίσιο τῶν γεγονότων τῆς 17ης Σαχριβάρ. Ἡ 17η τοῦ μηνὸς Σαχριβὰρ 1357 (8 Σεπτεμβρίου 1978) ἦταν ἡ ἡμέρα ὅπου χιλιάδες εἰρηνικοὶ καὶ ἄοπλοι διαδηλωτὲς ἐπιτράπηκαν ὅλοι νὰ συγκεντρωθοῦν στὴν τότε πλατεῖα Τζαλὲχ (ἡ ὁποία ἀργότερα μετονομάσθη σὲ Σουχάντα / Πλατεῖα Μαρτύρων) ἐρχόμενοι ἀπὸ κάθε κατεύθυνση. Μόλις τὸ πλῆθος γέμισε τὴν πλατεῖα, οἱ λεωφόροι, τὰ στενὰ καὶ οἱ δρόμοι μπλοκαρίστηκαν ἀπὸ τὴν στρατιωτικὴ δύναμη τοῦ Σάχη. Μέσα σὲ λίγα λεπτὰ ὁ στρατὸς ἄνοιξε πῦρ ἀνελέητα σὲ ἄνδρες, γυναῖκες, παιδιά, νέους καὶ ἡλικιωμένους. Τὸ πλῆθος θερίστηκε μαζικὰ καὶ συνεθλίβη. “Ποταμοὶ αἵματος” ἄρχισαν νὰ ρέουν παντοῦ. Ἦταν ἡ πρώτη φορὰ ἀπὸ τὴν ἔναρξη τῆς ἐπαναστάσεως ποὺ τὸ καθεστῶς Παχλαβὶ ἄνοιξε πῦρ ἐναντίον μαζικοῦ ἀριθμοῦ ἀνθρώπων. Αὐτὴ ἡ ἡμέρα ἔγινε γνωστὴ ὡς ἡ “Μαύρη Παρασκευή”.
Σὲ ἕναν δυνατὸ λόγο του, ποὺ ἐκφώνησε μὲ τὴν περίσταση τῆς αἱματοχυσίας τῆς 17ης Σαχριβὰρ στὴν πλατεῖα Σουχάντα, ὁ Ἰμάμης Χομεϊνὶ ἀναφέρθηκε μὲ σαφήνεια καὶ ἀκρίβεια ξανὰ στὴν φράση τῆς Ἀσούρα καὶ τῆς Καρμπάλα. Κατὰ τὴν ὁμιλία του, χαρακτήρισε τὰ γεγονότα ὡς ἐξῆς:
Ἡ πικρὴ ἀνάμνηση τῆς 17ης Σαχριβὰρ τοῦ '57, καὶ οἱ πικρὲς μνῆμες τῶν καιρῶν μεγάλης κακουχίας ποὺ ἀντιμετώπισε τὸ ἔθνος κυοφόρησαν τὸν γλυκὸ καρπὸ τῆς ἀνατροπῆς τῶν μεγάρων τῆς τυραννίδας καὶ τῆς ἀλαζονείας ἀντικαθιστῶντας τα μὲ τὴν σημαῖα τῆς δημοκρατίας τοῦ Ἰσλαμικοῦ Δικαίου. Δὲν εἶναι ἀλήθεια λοιπὸν ὅτι ἡ διδακτικὴ εντολή τοῦ ῥητοῦ “Κάθε ἡμέρα εἶναι Ἀσούρα καὶ κάθε γῆ Καρμπάλα” θὰ πρέπει νὰ χρησιμεύῃ ὡς ὑπόδειγμα γιὰ τὴν Ἰσλαμικὴ Οὔμμα; Μιὰ ἐπανάσταση τῶν μαζῶν σὲ κάθε ἡμέρα καὶ σὲ κάθε χώρα.
Ἡ Ἀσούρα ἦταν ἡ ἐπανάσταση τῶν ἀναζητητῶν τῆς δικαιοσύνης, λίγοι ἀριθμητικὰ ἀλλὰ ἐξοπλισμένοι μὲ τὴν βαθιὰ πίστη καὶ ἀγάπη τους ἐναντίον τῶν τυραννικῶν ἐνοίκων τῶν μεγάρων και τῶν ἀλαζονικῶν ἁρπακτικῶν. Καὶ τὸ διὰ βίου μάθημα εἶναι ὅτι τὸ ὑπόδειγμα πρέπει νὰ χρησιμεύῃ ὡς μοντέλο ζωῆς κάθε ἡμέρα καὶ σὲ κάθε γῆ. Οἱ καιροὶ ποὺ περάσαμε ἦταν ἡ ἐπανάληψη τῆς Ἀσούρα. Καὶ οἱ πλατεῖες, οἱ δρόμοι, τὰ σοκάκια καὶ τὰ στενὰ ὅπου χύθηκε τὸ αἷμα τῶν παιδιῶν τοῦ Ἰσλάμ, ἦταν ἡ ἐπανάλήψη τῆς Καρμπάλα. Και στὸ ὑπόδειγμα αὐτὸ ὑπάρχει τόσο τὸ καθῆκον ὅσο καὶ μιὰ χαρμόσυνη εἴδηση. Καθῆκον διότι οἱ καταπιεσμένοι, ἔστω καὶ ἐὰν εἶναι λίγοι τὸν ἀριθμό, ἔχουν εὐθύνη, ἔχουν τὸ καθῆκον νὰ ἐπαναστατήσουν, ὅπως ὁ Δάσκαλος τῶν Μαρτύρων (Ἰμάμης Χουσεΐν), ἐνάντια στὶς ἀλαζονικὲς δυνάμεις ποὺ μπορεῖ νὰ ἔχουν ὅλων τῶν εἰδῶν τὰ ἐφόδια, καὶ ὅπλα, καὶ μεγάλη σατανικὴ δύναμη. Εἶναι ἐπιφορτισμένοι μὲ αὐτὸ τὸ καθῆκον. Καὶ χαρμόσυνη εἴδηση ἀφοῦ οἱ μάρτυρές μας τίθονται στὸ ἴδιο ἐπίπεδο μὲ τοὺς μάρτυρες τῆς Καρμπάλα. Χαρμόσυνη εἴδηση ὅτι τὸ μαρτύριο εἶναι τὸ κλειδὶ τῆς νίκης.
Ἡ 17η τοῦ Σαχριβὰρ εἶναι ἡ ἐπανάληψη τῆς Ἀσούρα. Ἡ πλατεῖα Σουχάντα εἶναι ἡ ἐπανάληψη τῆς Καρμπάλα. Καὶ οἱ μάρτυρές μας εἶναι ἡ ἐπαναλήψη τῶν μαρτύρων τῆς Καρμπάλα. Οἱ ἐχθροί μας εἶναι ἡ ἐπανάληψη τοῦ Γιαζὶντ καὶ τῶν συντρόφων του. Ἡ Κάρμπαλα συνέτριψε τὸ μέγαρο τῆς ἀδικίας μὲ αἷμα καὶ ἡ δική μας Καρμπάλα κατέστρεψε τὸ μέγαρο τῆς Σατανικῆς κυριαρχίας. Τώρα, εἶναι ὁ καιρὸς γιὰ ἐμᾶς ποὺ εἴμαστε οἱ κληρονόμοι αὐτοῦ τοῦ αἵματος καὶ γιὰ ὅσους ἔμειναν πίσω καὶ ὑπολείπονται αὐτῶν τῶν νεαρῶν μαρτύρων νὰ μὴν πέσουμε σὲ λήθαργο. Πρέπει νὰ ἀγωνιστοῦμε γιὰ νὰ καρποφορήσουμε τὴν θυσία τους μὲ τὴν ἀκλόνητη θέλησή μας καὶ τὶς σκληρὲς γροθιές μας. Εἶναι καιρὸς νὰ θάψουμε κάτω ἀπὸ τὰ πόδια αὐτῶν τῶν ἀγαθῶν μαρτύρων τὰ ἀπομεινάρια τοῦ τυραννικοῦ ἐκείνου καθεστῶτος καὶ τῶν συνωμοτῶν τῆς ἀδικίας, ποὺ εἶναι ὑποτελεῖς στὴν Ἀνατολὴ καὶ στὴ Δύση.
Ρουχολλὰχ Χομεϊνί, Sahifeh-ye Noor, Τόμος 9, σελ. 445 – 446, διαθέσιμο ἐδῶ.
Μὲ τὸν λόγο αὐτὸ ὁ Ἰμάμης Χομεϊνὶ συνέδεσε ἄμεσα τὰ γεγονότα τῆς Ἰρανικῆς Ἐπαναστάσεως μὲ τὰ γεγονότα τῆς Ἀσούρα καὶ τῆς Καρμπάλα, μὲ τὸν πλέον ξεκάθαρο καὶ καθοριστικὸ τρόπο. Ἕνα ἄλλο θαυμάσιο καὶ ἀξιοσημείωτο ζήτημα ποὺ ἔθεσε στὴν ὁμιλία του ὁ Ἰμάμης Χομεϊνὶ ἦταν τὸ ἐξῆς: “οἱ καταπιεσμένοι, ἔστω καὶ ἐὰν εἶναι λίγοι τὸν ἀριθμό, ἔχουν τὴν εὐθύνη νὰ ἐπαναστατήσουν ἐνάντια στὶς ἀλαζονικὲς δυνάμεις ποὺ μπορεῖ νὰ ἔχουν ὅλων τῶν εἰδῶν τὰ ἐφόδια, καὶ ὅπλα, καὶ μεγάλη σατανικὴ δύναμη”.
Ἡ σημασία αὐτοῦ τοῦ σημαντικοῦ ζητήματος μπορεῖ νὰ ἐκτιμηθῇ μόνον ὅταν ἀναλογισθεῖτε πῶς εἶναι δυνατὸν μιὰ χώρα ὅπως τὸ Ἰρὰν ποὺ δὲν διαθέτει οὔτε τὸν «πιὸ ἰσχυρὸ στρατὸ τοῦ κόσμου» νὰ βασισθῇ, οὔτε εἶναι ἡ «πιὸ ἰσχυρὴ οἰκονομία» στὸν κόσμο γιὰ νὰ ἐξαγοράσῃ τὴν πορεία της χωρὶς προβλήματα, οὔτε τὸ πολυπληθέστερο ἔθνος στὸν κόσμο ποὺ νὰ ἔχῃ πολλές ζωὲς νὰ τοῦ περισσεύουν, θεωρεῖ ἀπαραίτητο νὰ ὑπερασπιστῇ τοὺς Παλαιστινίους, τοὺς Σύρους, τοὺς Ὑεμενίτες, τοὺς Ἰρακινούς, τοὺς Βενεζουελανοὺς καὶ τόσους ἄλλους μὲ ὅποιον τρόπο μπορεῖ.
Ἐξηγεῖ ἐπίσης πῶς τὸ Ἰρὰν βρῆκε τὴν δύναμη τῆς θελήσεως γιὰ νὰ καταλάβῃ ἐκείνη τὴν φωλιὰ κατασκόπων τῶν ΗΠΑ ποὺ παρίστανε τὴν πρεσβεία στὴν Τεχεράνη (1979), νὰ συλλάβῃ καὶ νὰ κρατήσῃ 52 πράκτορες μυστικῶν ὑπηρεσιῶν γιὰ 444 ἡμέρες. Διευκρινίζει πῶς τὸ Ιράν κατάφερε νὰ πολεμήσῃ μόνο του σὲ ἕναν πόλεμο 8 ἐτῶν (μὲ ἐξαίρεση τὴν συριακὴ βοήθεια) μὲ σχεδόν ἄδεια χέρια καὶ ὑπὸ τὴν πίεση πολλῶν εἰδῶν κυρώσεων ἐναντίον ἑνὸς καθεστῶτος (τοῦ Σαντάμ) ποὺ εἶχε τὴν ὑποστήριξη ὅλων τῶν τότε ἰσχυρῶν κυβερνήσεων τοῦ κόσμου (1980 – 1988). Ἀπογυμνώνει τὴν ἔκρηξη τοῦ ΣΣ Μπρίτζετον (SS Bridgeton, 1987), τὴν ἦττα τοῦ Ἰσραὴλ και τῶν παγκοσμίων δυνάμεων στὸν πόλεμο τῶν 33 ἡμερῶν ἀπὸ τὶς δυνάμεις τῆς Χεζμπολλὰχ (2006), τὴν σύλληψη βρετανῶν ἀξιωματικῶν στὸν Περσικὸ Κόλπο (2006), τὴν σύλληψη τοῦ RQ-170 ( 2011), τὴν ἀντίσταση τῆς Συρίας (2011 – σήμερα), τὴν ἀντίσταση τῆς Ὑεμένης (2015 – σήμερα), τὴν σύλληψη ἀμερικανῶν ναυτικῶν ἀπὸ τὸ Ἰρὰν τὸ 2016, τὴν σύλληψη τοῦ RQ-4 Global Hawk (2019), τὴν ἐπίθεση μὲ βαλλιστικοὺς πυραύλους στὴ ἀεροπορικὴ βάση Μάτι τοῦ Λέοντος (Ayn al-Asad, 2020), καὶ τὴν ἀποστολὴ πετρελαιοφόρων στὴν Βενεζουέλα (2020), γιὰ νὰ ἀναφέρουμε μόνο μερικὰ παραδείγματα.
Ὁ διάδοχος τοῦ Ἰμάμη Χομεϊνί, ὁ σημερινὸς ἡγέτης τῆς Ἰσλαμικῆς Δημοκρατίας Ἰμάμης Χαμενεΐ, ἔχει ἐπίσης ἑρμηνεύσει τὴν φράση αὐτὴν μέσα ἀπὸ τὴν ἴδια κοσμοθέαση. Ἡ πιὸ ὁλοκληρωμένη ἑρμηνεία του και ἡ φιλοσοφία του γιὰ τὴν φράση αὐτήν, παρατίθονται σὲ ἕνα ἀπὸ τὰ βιβλία του με τίτλο «Τέσσερις Ὁμιλίες: Διευκρινίζοντας τὴν περίσταση, τὰ αἴτια, καὶ τὶς συνέπειες τῶν συμβάντων τῆς Ἀσούρα» [2]. Ἐδῶ θὰ ἀναφέρω ἕνα σύντομο ἀπόσπασμα μίας ἀπὸ τὶς ὁμιλίες του, ποὺ συνοψίζει πολὺ εὔστοχα τὴν θέση του:
Ἡ ρήση Κάθε ἡμέρα εἶναι Ἀσούρα, Κάθε Γῆ Καρμπάλα, φέρει τὴν σημασία ὅτι ὁ καιρός περνάει ἀλλὰ τὰ δρώμενα τῆς ζωῆς ποὺ ἀφοροῦν τὴν ἀνθρωπότητα, οἱ ἀλήθειες τῆς δημιουργίας, παραμένουν ὅλα ἀπαράλλαχτα. Ἐὰν σὲ κάθε ἐποχή, ἡ ἀνθρωπότητα ποὺ ἔχει νὰ παίξῃ ἕναν ρόλο, ἐὰν παίξῃ αὐτὸν τὸν ρόλο τὴν σωστὴ στιγμή, ἀκριβῶς ὅταν πρέπει νὰ τὸν παίξῃ, τότε ὅλα θὰ ἀναδιαμορφωθοῦν. Τὰ ἔθνη θὰ ἀναπτυχθοῦν καὶ θὰ ἐπιτύχουν τὸ βέλτιστο γι’ αὐτά. Η ἀνθρωπότητα θα ἀναπτυχθεῖ.
Ἀγιατολλὰχ Χαμενεΐ, Ὁμιλία κατὰ τὴν ἐκπαιδευτικὴ ἐκδήλωση τῶν σπουδαστῶν τοῦ Πανεπιστημίου Ἰμάμη Χουσσαΐν (εἰρήνη σὲ αὐτόν), 26 Φαρβαρντὶν 1388 (2009), διαθέσιμη ἐδῶ.
Ὅταν ὑπάρχει ἀδικία, ὁ ρόλος ποὺ πρέπει νὰ παίξῃ κάθε ἄνθρωπος γιὰ νὰ τὴν ἀναιρέσῃ εἶναι τώρα, ὄχι ἀργότερα. Ὄχι ὅταν εἶναι βολικὸ ἀλλὰ ὅταν χρειάζεται καὶ εἶναι ἀπαραίτητο. Όχι μόνο σὲ τόπους ὅπου εἶναι πολιτικὰ ὀρθὸ καὶ ὑλικὰ ἐπωφελὲς νὰ γίνῃ κάτι τέτοιο, ἀλλὰ σὲ ὅλους τοὺς τόπους ὅπου εἶναι σωστό. Ὄχι μόνον ὅταν καὶ ἐκεῖ ὅπου δὲν μᾶς κοστίζει τίποτα, ἀλλά καὶ τότε καὶ ἐκεῖ ὅπου μᾶς κοστίζει ὅλα τὰ ἐγκόσμια πράγματα.
Ἕνας ἄλλος σπουδαῖος μουσουλμάνος Σιίτης λόγιος, ὁ μάρτυρας Μορτεζὰ Μοταχαρί, ποὺ ἐφονεύθη τὸ 1358 (Μάιος 1979) ἀπὸ πράκτορες μιᾶς τρομοκρατικῆς ὀργανώσεως ἀμέσως μετά την νίκη τῆς ἐπαναστάσεως, ἀναπτύσσει τὰ νοήματα τῆς φράσεως ὡς ἐξῆς:
Ἐὰν ποῦμε ὅτι οἱ προφῆτες εἶναι νικητές, αὐτὸ δὲν σημαίνει ἀπαραίτητα τὴν στρατιωτικὴ νίκη. Ἐὰν δοῦμε τὴν μάχη μεταξὺ τοῦ Χουσεΐν Ἰμπὶν Ἀλὶ (εἰρήνη σὲ αὐτόν) μὲ τὸν στρατὸ τῶν Γιαζὶντ καὶ Ἰμπίν Ζιγιὰντ ἀπὸ στρατιωτικὴ σκοπιά, δηλαδὴ κοιτῶντας τὴν ἐπιφάνεια τῶν πραγμάτων καὶ τὸ ἐξωτερικό τους φαίνεσθαι, τότε ὁ Ἰμάμης Χουσεΐν ἡττήθηκε καὶ οἱ ἄλλοι κέρδισαν. Ἀλλὰ ἐὰν δοῦμε τὴν καρδιά τοῦ θέματος ποὺ ἔχει νὰ κάνῃ μὲ τὸν νοῦ καὶ τὰ πιστεύω, δηλαδὴ ὅτι τὸ κατεστημένο τοῦ Γιαζίντ ἀντιπροσώπευε μία τάση ποὺ ἤθελε νὰ καταστρέψῃ τὴν ἀληθινὴ οὐσία τῆς ἰσλαμικῆς σκέψεως καὶ ὅτι ὁ Ἰμάμης Χουσεΐν πολέμησε γιὰ νὰ τὴν ἀναβιώσῃ, τότε θὰ πρέπει νὰ ἐξετάσουμε ἐὰν ὁ Ἰμάμης Χουσεΐν πέτυχε τὸν στόχο του ἤ ὄχι. Ἦταν σὲ θέση νὰ ἀναβιώσῃ αὐτὴν τὴν θεώρηση στὸν κόσμο ἤ ὄχι; Βλέπουμε ὅτι τὸ κατόρθωσε.
Εἶναι χίλια τριακόσια χρόνια τώρα ποὺ αὐτὴ ἡ τάση, αὐτὸ τὸ κίνημα, κερδίζει κάθε χρόνο μία νέα νίκη. Δηλαδή, κάθε χρόνο ἡ Ἀσούρα εἶναι Ἀσούρα. Καὶ τὸ νόημα τοῦ Κάθε Ἡμέρα Εἷναι Ἀσούρα εἶναι ὅτι καθίσταται πραγματικότητα, ὅτι κάθε ἡμέρα, στὸ ὄνομα τοῦ Ἰμάμη Χουσεΐν, γίνεται ἀγῶνας ἐνάντια στὴν ἀδικία καὶ τὸ ψέμμα, καὶ κάθε ἡμέρα, ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ δικαιοσύνη ἀναζωογονοῦνται. Αὐτό εἶναι νίκη. Ποιὰ νίκη θὰ ἦταν μεγαλύτερη ἀπ’ αὐτήν; Οἱ Γιαζὶντ καὶ οἱ Ἰμπὶν Ζιγιάντ ἐξαφανίζονται ἀλλὰ οἱ Χουσεΐν καὶ οἱ Ἀμπὰς καὶ οἱ Ζαϊνὰμπ παραμένουν. Φυσικά, παραμένουν ὡς ἰδέα ὄχι ὡς πρόσωπο. Παραμένουν ὡς φύλακες καὶ ἄρχοντες τῆς κοινωνίας τους. Ναί, αὐτοὶ ποὺ εἶναι ἐκεῖ πεθαίνουν. Ἀλλὰ αὐτοὶ ποὺ εἶναι ἐδῶ παραμένουν ζωντανοὶ καὶ αἰώνιοι.
Μάρτυρας Μορτεζὰ Μοταχαρί, The Battle of Truth and Falsehood, Πολιτιστικὸ καὶ Ἐπιστημονικὸ Ἵδρυμα τοῦ Μάρτυρος Διδασκάλου Μορτεζὰ Μοταχαρί, σελ. 40 – 41, διαθέσιμο ἐδῶ.
Ὁ μάρτυρας Μοταχαρὶ κρίνει κι ἐκτιμᾷ τὴν ρήση αὐτὴν ὡς πρὸς τὴν ἀντοχή της στὴν διάρκεια μιᾶς χιλιετίας καὶ ἀρκετῶν αἰώνων ὄχι μόνον ὡς κοσμοθεωρία ἀλλὰ καὶ ὡς ἐπιλογὴ τρόπου ζωῆς. Ἕνας ἄλλος γνωστὸς μουσουλμάνος Σιίτης διανοητὴς καὶ κοινωνιολόγος, ὁ Ἀλὶ Σαριάτι τὴν ὁρίζει οὔτως ὥστε νὰ συνδέεται μὲ τὴν σχολὴ τοῦ Ἰντιζὰρ ἢ τὴν προσδοκία τῆς ἐλεύσεως τοῦ Ἰμάμη Μαχντὶ (εἰρήνη σὲ αὐτόν) στὸ τέλος τῶν ἡμερῶν, μὲ ἁπλὸ ἀλλὰ διαφοροποιημένο ψυχο-κοινωνικὰ τρόπο:
Τὶ σημαίνει ὅτι Κάθε Ἡμέρα εἶναι Ἀσούρα, Κάθε Γῆ Καρμπάλα; Ὄχι ὅτι ὅπου βρεθοῦμε, ἀπαγγέλλουμε τὶς προσευχὲς τῆς Ἀσούρα! Σημαίνει νὰ προσδοκοῦμε. Ἡ φιλοσοφία τῆς προσδοκίας σημαίνει τὴν φιλοσοφικὴ στάση ὅπου ἕνας διανοητὴς ποὺ ἀναζητᾶ τὴν δικαιοσύνη, ἀνεξαρτήτως συνθηκῶν, δὲν καταβάλλεται ἀπὸ φιλοσοφικὴ καὶ ἱστορικὴ ἀπελπισία καὶ ἀπόγνωση. Δὲν ὑπάρχει κανένας λαὸς ἢ ὁμάδα ὅπως οἱ Σιίτες καὶ καμία σχολὴ σκέψεως ὅπως ἡ Σιιτικὴ ποὺ θὰ πολεμοῦσε γιὰ δεκατρεῖς, δεκατέσσερις αἰῶνες, μὲ τοὺς ἡγέτες τους νὰ σφάζονται, νὰ δηλητηριάζονται, νὰ φυλακίζονται, νὰ σκοτώνονται, καὶ μὲ ὅλα τους τὰ κινήματα νὰ συντρίβονται. Ἀλλὰ ποτὲ νὰ μὴν ὑποκύπτουν στὴν ἀπόγνωση! Ποιὰ αἰτία καὶ ποιὸς παράγοντας ἔκανε αὐτοὺς τοὺς πιστοὺς νὰ πείθονται ἀκόμα, νὰ ἐξακολουθοῦν νὰ πιστεύουν ἀκόμα καὶ νὰ ἐλπίζουν ἀκόμα παρὰ τὶς παρατεταμένες περιόδους ἀποτυχιῶν, κακουχιῶν καὶ ἀντιξοοτήτων; Ἡ πίστη στὸ ἀναπόδραστο τῆς ἱστορίας βασισμένη στὴν φιλοσοφία τῆς προσδοκίας!
Τὶ σημαίνει ἄνθρωπος μὲ προσδοκία; Ἂς τὸ δοῦμε κάπως ἔτσι. Εἴτε εἴσαστε στὸ σπίτι σας καὶ περιμένετε ἕναν ἐπισκέπτη, εἴτε μιὰ στρατιωτικὴ μονάδα περιμένει ἕναν ἐπιθεωρητὴ ἢ τὸ σύνθημα νὰ εἶναι σὲ ἐτοιμότητα ἢ κλήση σὲ πόλεμο ἢ τὴν ἄφιξη ἑνὸς διοικητή, εἴτε μιὰ πόλη περιμένει τὴν ἄφιξη ἑνὸς σημαντικοῦ προσώπου, εἴτε κάποιος περιμένει τὸν ἐρχομὸ ἑνὸς καλεσμένου ἢ φίλου, εἴτε ὁποιαδήποτε ἄλλη τέτοια κατάσταση προσδοκίας μπορεῖτε νὰ φανταστεῖτε, τὸ προσδοκεῖν σημαίνει νὰ εἶσαι προετοιμασμένος κι ἔτοιμος. Ὄχι νυσταγμένος καὶ νωθρός! Ὅταν προσδοκεῖς σημαίνει ὅτι εἶσαι προετοιμασμένος, ἐφοδιασμένος καὶ ὑπεύθυνος. Συνεκδοχικά, ἡ φιλοσοφία τῆς προσδοκίας εἶναι νὰ πιστεύουμε στὸ ἀναπόδραστο τῆς ἱστορίας καὶ νὰ διατηροῦμε τὴν βεβαιότητα ἐν πάσει περιστάσει, ὅτι ἡ ὑπεράσπιση τοῦ δικαίου καὶ τὰ ἀντίποινα γιὰ τὸ χυμένο αἷμα ἀθώων πρέπει νὰ λαμβάνῃ χώρα συνεχῶς. Εἶναι μιὰ μάχη ποὺ ἀπὸ τὶς ἀπαρχὲς τῆς ἱστορίας ἡ σκυτάλη της παραδίδεται ἀπὸ χέρι σὲ χέρι, ἀπὸ τὸν ἕναν Προφήτη τοῦ Θεοῦ στὸν ἄλλον, ἀπὸ τὸν ἕναν Σιίτη ἰμάμη στὸν ἄλλον. Ἡ μάχη αὐτή, ἀπὸ γενεὰ σὲ γενεά, ἐμφανίζεται καὶ τίθεται ἐνωπίον κάθε ἑνὸς ἀνθρώπου. Καὶ παρὰ τὶς δύσκολες συνθῆκες, τὸ λάβαρό της εἶναι ὁ ἀδιαμφισβήτητος μελλοντικὸς νικητής.
Ἀλὶ Σαριάτι, Φιλοσοφία τῆς Ἱστορίας στὸ Ἰσλάμ, Μέρος 4, διαθέσιμο ἐδῶ.
Ὁ Σαριάτι ἐπισημαίνει ἕναν ἱστορικὸ καὶ ἄρρηκτο δεσμὸ ποὺ συνέχει ὅλους τοὺς Προφῆτες τοῦ Θεοῦ, τοὺς Ἰμάμηδες καὶ τοὺς ἀληθινοὺς πιστοὺς σὲ ὅλες τὶς ἐποχὲς καὶ χῶρες μὲ τὴν ἔλευση τοῦ Μαχντὶ (εἰρήνη σὲ αὐτόν). Εἶναι χρήσιμο νὰ ἀνοίξουμε ἐδῶ μιὰ παρένθεση γιὰ νὰ ὑπογραμμίσουμε κάτι πολὺ σημαντικό: αὐτὴ ἀκριβῶς ἡ ἰδέα ὅτι οἱ Σιίτες Δωδεκαϊστὲς μουσουλμάνοι πρέπει πάντα νὰ ἀξιολογοῦν τὸν χρόνο καὶ τὸν τόπο τους ἐπὶ καθημερινῆς βάσεως καὶ νὰ ἐκτιμοῦν τὴν θέση ποὺ βρίσκονται ὅσον ἀφορᾷ τὴν ἐναντίωσή τους στὰ ἄδικα καὶ ταυτόχρονα νὰ λαμβάνουν τὰ ἀπαραίτητα μέτρα γιὰ διόρθωση καὶ ἀναδιαμόρφωση ὡς προετοιμασία γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ Ἰμάμη Μαχντὶ (εἰρήνη σὲ αὐτόν) εἶναι ποὺ καθορίζει τὴν Ἀναμονὴ καὶ Προσδοκία τους. Αὐτὴ ἡ προσέγγιση ἔρχεται σὲ πλήρη ἀντίθεση μὲ τὴν ἀντίληψη τῆς παθητικῆς ἀναμονῆς γιὰ ἕναν σωτῆρα ἢ τὴν πεποίθηση ὅτι πρέπει νὰ βοηθοῦν κάποιοι νὰ προκαλεῖται χάος γιὰ νὰ ἐπιφέρουν ἕνα τέλος τῶν καιρῶν – πεποίθηση ποὺ ἀναπόφευκτα βοηθᾶ καὶ ὑποστηρίζει τοὺς διεφθαρμένους καταπιεστὲς κάθε ἐποχῆς καὶ κάθε τόπου. Κλείνω τὴν παρένθεση.
Θὰ ἤθελα νὰ ὁλοκληρώσω αὐτὸ τὸ δοκίμιο μὲ ἕνα βίντεο τοῦ Μανταχί, ἢ θρηνωδίας, γιὰ τὸν Ἰμάμη Χουσεΐν (εἰρήνη σὲ αὐτόν) ἀπὸ τὸν Maysam Moti'ei, στὸ ὁποῖο ἔχει συνυφάνει διάφορες βασικὲς ἔννοιες (ποὺ πραγματεύονται στὸ ἄρθρο) σὲ μιὰ προσεγμένη λυρικὴ σύνθεση. Ἐπειδὴ τὸ ἆσμα δὲν ἔχει ὑπότιτλους στὰ ἀγγλικά, παραθέτω μιὰ δική μου μετάφραση τῶν στίχων. والسلام.
The master and the leader is Hussain,
The sereneness in hearts is Husssain.
The whisper of his lovers and devotees,
Nothing but Ya Hussain, Ya Hussain.
Besides you, I have no thought or notion,
My kin, my belonging, my life and devotion.
To the somber recital of the killing field,
Like the pouring rain we weep.
Grieving and mourning you these nights,
Alongside the martyrs we weep.
Our tears the elegy of the Euphrates,
Our Imam “Qati’ul Abarat” killed for tears.
By our Molaa, the leader, we remain,
From Ashura is the zeal that we gain.
O Lovers! Bimsillah!
The path to Al-Quds is from Karbala!
In the battlefields, I shall never abandon Ali,
My Molaa, my Leader, Sayyed Ali.
Every Day is Ashura,
Every Land is Karbala.
O the heir to Hussain’s blood!
Mahdi, the son of Zahra, arrive!
The defender of the oppressed,
The proof from God, hasten and arrive!
Παραπομπές
[1] Muhammadi Rayshahri M., Daneshnameh Imam Hussain (Aleyhi-Salaam) Σύμφωνα μὲ τὸ Κοράνι, τὰ Χαντίθ, καὶ τὴν Ἱστορία. Τόμος 6, σελ. 89. Διαθέσιμο ἐδῶ.
[2] Σεγιέντ Ἀλὶ Χαμενεΐ, Τέσσερις Ὁμιλίες: Διευκρινίζοντας τὴν περίσταση, τὰ αἴτια, καὶ τὶς συνέπειες τῶν συμβάντων τῆς Ἀσούρα. Ψηφιακὸ ἀντίγραφο, Ἰνστιτοῦτο Πολιτισμικῆς Ἔρευνας γιὰ τὴν Ἰσλαμικὴ Ἐπανάσταση, Τμῆμα Διατηρήσεως κι Ἐκδόσεως τῶν ἔργων τοῦ Ἀγιατολλὰχ Ἀλὶ Χαμενεΐ, ἔκδ. Ἐνγκλάμπ Ἰσλαμί, Τεχεράνη, Ἰράν. Book ID#: 978-964-2951-55-0.
Σχετικὰ ἄρθρα
